Nieplanowane zmiany w prawie wynikające z wybuchu wojny na Ukrainie zrodziły wiele wątpliwości. Pytacie mnie nie tylko o sytuację prawną w Polsce osób uciekających przed wojną, ale również o ich możliwości w zakresie podjęcia pracy poza jej granicami. W związku z potrzebą uporządkowania pewnych informacji, piszę właśnie ten artykuł. Odniosę się w nim w szczególności do tego, jak powinno wyglądać prawidłowe delegowanie pracowników za granicę w 2022 roku, przy okazji skupiając się na sytuacji obywateli Ukrainy.

Z tego wpisu dowiesz się:

  • Jacy przedsiębiorcy mogą delegować do pracy swoich pracowników za granicę?
  • Czy można delegować obywateli Ukrainy uciekających przed wojną do pracy poza terytorium Polski, np. do Niemiec?

Serdecznie zapraszam do lektury.

Wstęp do tematyki delegowania pracowników za granicę

Polscy przedsiębiorcy zatrudniający pracowników mogą ich tymczasowo kierować do pracy na terytorium innego państwa Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) w ramach usług świadczonych przez firmę za granicą. W języku prawnym nazywa się to delegowaniem w ramach świadczenia usług. Można je stosować zasadniczo w kilku sytuacjach, m.in. gdy przedsiębiorca:

  • zawarł umowę o świadczenie usług z innym podmiotem prowadzącym działalność na terytorium innego państwa (np. z przedsiębiorcą niemieckim),
  • posiada swój oddział na terytorium innego państwa należącego do UE/EOG,
  • jest agencją pracy tymczasowej i kieruje pracowników tymczasowych do pracodawcy użytkownika mającego siedzibę na terytorium innego państwa UE/EOG.

Delegowanie pracowników np. do Niemiec wiąże się ze spełnieniem wielu obowiązków i formalności ze strony pracodawcy. Zachowanie tzw. wymogu czasowości, uzyskanie przez pracownika delegowanego wizy Vander Elst czy dopełnienie obowiązku meldunkowego to tylko niektóre z nich. Więcej na ten temat przeczytasz w całym cyklu artykułów, który poświęciłam tematyce delegowania pracowników do Niemiec na przykładzie zawodu opiekunki. Pierwszy wpis z tej serii znajdziesz tutaj: Delegowanie opiekunek z krajów trzecich do Niemiec.

Delegowanie pracowników z Ukrainy przez polskich pracodawców za granicę w 2022

Obywatele Ukrainy, którzy wjechali do Polski legalnie po 24 lutego 2022 roku i zadeklarują chęć swojego stałego pobytu w Polsce, automatycznie uzyskują uprawnienia wynikające z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: specustawa).

W zakresie zatrudnienia umożliwia ona takim osobom:

  • podjęcie legalnej pracy u polskich pracodawców – pod warunkiem złożenia przez pracodawcę zgłoszenia o podjęciu pracy przez obywatela Ukrainy w ciągu 14 dni, w powiatowym urzędzie pracy,
  • prawo do rejestracji w powiatowych urzędach pracy i uznania za osobę bezrobotną albo poszukującą pracy,
  • prawo do podjęcia działalności gospodarczej na terytorium Polski na takich samych zasadach jak obywatele polscy.

Delegowanie pracowników z Ukrainy za granicę w 2022 a regulacje specustawy

Specustawa, poza przyznaniem uprawnień, nakłada na Ukraińców również szereg wymogów, które gwarantują ich utrzymanie. Jednym z nich, który ma kluczowe znaczenie przy tematyce delegowania do pracy, jest nieopuszczanie terytorium Polski na więcej niż jeden miesiąc.

Bowiem zgodnie z art. 11 ust. 2 specustawy wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres powyżej 1 miesiąca będzie prowadził do pozbawienia go prawa do legalnego pobytu na podstawie specustawy. Należy zaznaczyć, że na ten moment ciężko przewidzieć, jakie będzie podejście organów do tego wymogu. Nie ukształtowała się bowiem jeszcze wykładnia tego przepisu.

Przykład

Cudzoziemiec wjechał do Polski dnia 24.02.2022 r. i spełnił wszelkie wymagania stawiane przez ustawę, wobec tego był on objęty specustawą. W takim wypadku, jeżeli zostanie on oddelegowany przez swojego polskiego pracodawcę do pracy do Niemiec na okres przekraczający miesiąc, będzie to powodowało utratę uprawnień do legalnego pobytu na terytorium RP, ale tylko na podstawie specustawy. Natomiast nadal pozostają otwarte inne sposoby na uzyskanie legalnego pobytu.

Idąc tą myślą, należy uznać, że obywatele Ukrainy uciekający przed wojną – nieposiadający innego tytułu do legalnego pobytu w Polsce niż na podstawie specustawy – nie powinni zostać delegowani do pracy poza terytorium Polski.

Przeczytaj także: Delegowanie do pracy w usługach budowlanych.

Delegowanie pracowników za granicę w 2022 roku. Podsumowanie

W zakresie delegowania pracowników za granicę – nie tylko w 2022 roku – obowiązuje niezmiennie ta sama zasada. Cudzoziemiec, który może zostać oddelegowany do pracy, powinien przebywać legalnie w Polsce oraz być legalnie zatrudniony. Kolejną bardzo ważną informacją z perspektywy pracodawców i pracowników jest fakt, iż okres delegowania może trwać maksymalnie do 12 miesięcy. Istnieje możliwość przedłużenia tego czasu o kolejne 6 miesięcy. Okres przerwy pomiędzy wyjazdami tego samego pracownika powinien natomiast, po przepracowaniu 12 miesięcy, wynosić 2 miesiące.

Co w sytuacji, gdy obywatel Ukrainy docelowo chce znaleźć pracę np. w Niemczech?  Na ten moment niemiecka granica pozostaje otwarta dla uchodźców. Jednak zgodnie z zapowiedzią, stan ten ma potrwać wyłącznie do 23 maja 2022 roku. Sprawdzone informacje w tym temacie znajdziesz z pewnością na stronach internetowych niemieckich ambasad.

Umów się z nami na 30 – minutową poradę online