Zauważyłam, że mój poprzedni wpis dotyczący tego, jak należy zachowywać się w sądzie, spotkał się z dużą aprobatą odbiorców. Już wówczas informowałam, że temat ten jest bardzo szeroki i można w jego ramach poruszać wiele kwestii. Mogą być one cenne dla osób, które czeka pierwsze postępowanie przed wymiarem sprawiedliwości. Idąc za ciosem, postanowiłam wyjaśnić kilka innych, bardzo istotnych zagadnień, o których warto wówczas pamiętać. Dzisiaj wyjaśnimy sobie, co stanie się, jeśli nie stawisz się we wskazanym terminie na rozprawie, jak usprawiedliwić swoją ewentualną nieobecność oraz jak wygląda przesłuchanie w jej trakcie.

Zapraszam do lektury!

Poprzedni wpis, w którym wyjaśniałam m.in. zasady korespondencji ze stroną, która mieszka za granicą, jak wygląda rozprawa oraz jak zwracać się do sądu, znajdziesz tutaj: Jak zachować się w sądzie? Najważniejsze prawa i obowiązki stron.

Wiem, że będę nieobecny na rozprawie – co wtedy?

Niestawiennictwo stron na rozprawie w zasadzie nie tamuje rozpoznania sprawy. Pamiętaj również o tym, że Twoje interesy zawsze może reprezentować pełnomocnik. W przypadku gdy z różnych przyczyn nie będziesz mógł się na niej pojawić, należy usprawiedliwić swoją nieobecność w odpowiedni sposób przed sądem. W tym celu trzeba skierować do niego pismo, w którym wskażesz przyczynę – oczywiście powinna ona być adekwatna do okoliczności. Przykładowo, gdy nie jesteś w stanie pojawić się na rozprawie z powodu choroby, do pisma obowiązkowo należy dołączyć odpowiednie zaświadczenie lekarskie, które ten fakt potwierdzi. Ważne jest to, aby złożyć je w odpowiednim terminie, czyli przed datą rozprawy.

Jak zachowywać się w sądzie? Co, jeśli sąd dowie się, że kłamałeś co do przyczyny nieobecności na rozprawie?

Sąd może skazać na grzywnę stronę, jeżeli powołała się w złej wierze na nieprawdziwe okoliczności, które skutkowały odroczeniem rozprawy. Ma to miejsce w szczególności w sprawach małżeńskich, rodzinnych oraz opiekuńczych, których rozstrzygnięcie uzależnione jest na przykład od przesłuchania stron.

Jak jeszcze możesz usprawiedliwić swoją nieobecność?

Wiem, że w życiu zdarzają się nieprzewidziane sytuacje, które być może ciężko byłoby skutecznie wyjaśnić przed sądem. Jeśli właśnie z takiego powodu nie możesz stawić się na rozprawie, pamiętaj, że każda ze stron może w piśmie procesowym żądać przeprowadzenia rozprawy pod jej nieobecność. W przypadku gdy Twoja obecność na rozprawie okaże się jednak konieczna, przewodniczący będzie mógł zarządzić wezwanie Cię do osobistego stawiennictwa. Jest to jednak jakieś rozwiązanie.

Rozprawy w czasie pandemii

W okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 usprawiedliwienie niestawiennictwa przed sądem z powodu choroby nie wymaga przedstawienia zaświadczenia lekarza sądowego.

Pamiętajmy jednak, że przepisy w tym zakresie zmieniają się dość dynamicznie. Od 16 maja 2022 roku odwołano na terenie Polski stan epidemii, a jednocześnie wprowadzono stan zagrożenia epidemicznego. Jeśli zamierzasz usprawiedliwić swoją nieobecność na rozprawie z powodu choroby, zalecam zapoznanie się z aktualnymi regulacjami w tym zakresie, aby nie narazić się na niepotrzebne problemy.

Jak wyglądają przesłuchania w trakcie rozprawy?

Przesłuchanie to pewien rodzaj dowodu, który ma na celu uzyskanie jak najwięcej rzetelnych i wiarygodnych informacji dotyczących sprawy. Zazwyczaj ma ono miejsce, gdy wyczerpano dostępne środki dowodowe lub w przypadku ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Wyjątek stanowią sprawy o rozwód i separację, w których sąd zawsze zarządza przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron.

W przypadku spraw gospodarczych, w których udział biorą osoby prawne, przesłuchuje się osoby wchodzące w skład organu uprawnionego do jej reprezentowania. Jeżeli jest ich kilka, sąd samodzielnie decyduje, czy przesłuchać wszystkie te osoby, czy też niektóre z nich.

Jak zachowywać się w sądzie, gdy wezwano Cię w charakterze świadka?

Poza świadkami przesłuchiwane na rozprawie mogą być również strony postępowania czy biegli sądowi. Ci drudzy są raczej przyzwyczajeni do wystąpień o takim charakterze, ponieważ jest to część ich pracy. Dlatego w skrócie wyjaśnię, jak wygląda przesłuchanie świadka.

• Na początku rozprawy sąd sprawdza tożsamość świadków przy użyciu dowodów osobistych, a następnie prosi ich o opuszczenie sali rozpraw.
• Wzywając konkretną osobę na salę, sąd prosi świadka o zajęcie odpowiedniego miejsca.
• Następnie sąd zadaje świadkowi kilka podstawowych pytań: o miejsce zamieszkania, wiek czy zawód. Poucza o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań i o prawie do odmowy zeznań.
• Wówczas przychodzi pora na faktyczne przesłuchanie. Świadek w pierwszej kolejności jest proszony o swobodną wypowiedź co do okoliczności sprawy, w jakiej go wezwano.
• Po tej fazie przychodzi pora na pytania od sądu, stron oraz biegłych, jeżeli uczestniczą w rozprawie.

Jak zachowywać się w sądzie? Przesłuchania i niestawiennictwo na rozprawie. Podsumowanie

Przesłuchania, a także konieczność usprawiedliwiania swojej nieobecności w sądzie nie należą do przyjemnych czynności. Absolutnie nie dziwię się moim Klientom stresującym się tego typu okolicznościami, w których się znaleźli. Mam jednak nadzieję, że większa świadomość praw i obowiązków w tym zakresie pomoże Ci przebrnąć swobodnie przez całe postępowanie i nie narazi Cię na przykre konsekwencje nieznajomości przepisów.