Dzisiejszy artykuł chciałabym poświęcić niemieckiemu świadczeniu rodzinnemu tzw. Kindergeld.

W artykule wyjaśnię m.in.:

  • komu przysługuje to świadczenie,
  • w jakiej wysokości oraz
  • przez jaki okres może być wypłacane.

Poruszę także kwestie związane z wpływem innych świadczeń na możliwości pobierania Kindergeld w Niemczech.

Uregulowanie Kindergeld na poziomie UE

W dobie przynależności do Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, niosących za sobą swobodny przepływ pracowników oraz możliwość podejmowania zatrudnienia bez względu na istniejące granice, istotnym zagadnieniem stało się ponadpaństwowe uregulowanie spraw związanych z zabezpieczeniem społecznym przemieszczających się pracowników oraz ich rodzin. Unijne przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego zawierają reguły, dzięki którym osoby przemieszczające się w granicach Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii w celu wykonywania pracy nie stracą świadczeń nabytych w innym państwie. Ponadto świadczenia te będą wypłacane nawet wówczas, gdy osoba uprawniona przeniesie się do innego państwa. Przepisy unijne regulują m.in. sprawy:

  • zasiłków rodzinnych, o których mowa w dzisiejszym artykule,
  • świadczeń wychowawczych,
  • czy zasiłków pielęgnacyjnych.

Komu przysługuje Kindergeld?

Nie będę wchodzić w zagmatwaną problematykę koordynacji systemów zabezpieczeń. Najprościej mówiąc, Kindergeld przysługuje osobie, która w Niemczech:

  • posiada nieograniczony obowiązek podatkowy, tzn. zamieszkuje w Niemczech i tam płaci podatki ze wszystkich swoich dochodów lub
  • pracuje na terytorium Niemiec lub
  • prowadzi tam działalność gospodarczą.

Nieograniczony obowiązek podatkowy charakteryzuje się zamieszkiwaniem w Niemczech oraz płaceniem podatków od wszystkich swoich dochodów. Dwa ostatnie warunki są niezależne od pierwszego warunku. Można bowiem pracować w Niemczech, ale podatki opłacać w Polsce.

Warunkiem uzyskania Kindergeld jest ponadto:

  • posiadanie przez uprawnionego tzw. podatkowego numeru identyfikacyjnego (steuerliche Identifikationsnummer),
  • wypełnienie oraz złożenie wniosku do odpowiedniej placówki Familienkasse,
  • dołączenie dowodów potwierdzających dane wskazane we wniosku.

kindergeld

Na które dzieci można otrzymać Kindergeld?

Kindergeld otrzymamy na dzieci:

  • własne oraz przysposobione,
  • małżonka i partnera życiowego,
  • dla których uprawniony jest opiekunem prawnym (np. wnuki),
  • dzieci z rodzin zastępczych, jeżeli zostały przyjęte do tych rodzin nie w celach zarobkowych należącego do rodziny wnioskującego.

Warunkiem koniecznym jest zamieszkiwanie dziecka przez cały czas we wspólnym gospodarstwie domowym.

Przy spełnieniu powyższych warunków świadczenie, z pewnymi wyjątkami, wypłacane jest wszystkim dzieciom do ukończenia przez nie 18 r.ż. Powyżej tego wieku tylko w określonych przypadkach jak:

  • kontynuacja edukacji,
  • czteromiesięczny okres przejściowy pomiędzy zakończeniem edukacji a podjęciem zatrudnienia,
    do ukończenia przez dziecko maksymalnie 25 r.ż.

Uwaga! Praca wykonywana przez dziecko w wakacje w pełnym wymiarze lub praca wykonywana w pozostałe miesiące w ograniczonym zakresie do 450 euro miesięcznie brutto (średnia) i nie więcej niż 20 godzin tygodniowo nie wyklucza pobierania zasiłku na dziecko.

Wysokość świadczenia Kindergeld

komu przysługuje niemieckie świadczenie rodzinne Kindergeld


Uwaga! Wracam do systemu koordynacji zabezpieczeń społecznych. 
Uprawnionym do świadczenia jest zawsze tylko jeden rodzic. Świadczenie będzie wypłacane temu z rodziców, u którego dziecko stale mieszka. Jeżeli dziecko nie mieszka na stałe u żadnego z rodziców, Kindergeld będzie wypłacane temu z rodziców, które przekazuje dziecku środki utrzymania w największym zakresie.

Jakie świadczenia wyłączają częściowo lub całkowicie Kindergeld?

Przepisy unijne regulują pierwszeństwo państwa, w którym w odniesieniu do danej osoby wypłacane będą świadczenia, m.in. świadczenie rodzinne.

Co oznacza kraj pierwszeństwa?

Jeżeli prawo do zasiłku przysługuje równocześnie w dwóch krajach, to zgodnie z zasadą, że świadczenie przysługuje tylko w jednym kraju w danym momencie konieczne jest powzięcie decyzji na podstawie reguł wskazanych w przepisach unijnych, w którym z krajów będzie wypłacany zasiłek rodzinny. Czyli, który kraj będzie krajem pierwszeństwa do wypłaty świadczeń rodzinnych.

Obowiązuje tu ogólna zasada, że krajem pierwszeństwa będzie zawsze państwo, w którym osoba uprawniona pracuje lub prowadzi działalność gospodarczą i w której gospodarstwie domowym znajduje się dziecko.

Przykładowa sytuacja

Ojciec dziecka pracuje w Niemczech. Przysługuje mu roszczenie o wypłatę Kindergeld. W Polsce mieszka oraz pracuje jego żona, z którą przebywa ich syn.

Krajem pierwszeństwa do wypłaty zasiłku rodzinnego będzie Polska. Dzieje się tak, ponieważ matka dziecka pracuje i mieszka z synem w Polsce.

W takiej sytuacji matka dziecka, jeżeli spełnia wszystkie przesłanki wskazane w polskim prawie do pobierania zasiłku rodzinnego lub 500+ lub obu tych świadczeń, powinna złożyć wniosek w MOPS o wypłatę.

Jednocześnie ojciec dziecka składa wniosek o Kindergeld w niemieckiej placówce Familienkasse. Wskazuje on, że w Polsce rodzina otrzymuje na syna np. 500 zł z uwagi na pierwszeństwo Polski w zakresie wypłaty zasiłku. Jeżeli mamy już decyzję z Polski, do wniosku o Kindergeld należy dołączyć także kopię tej decyzji.

W efekcie niemiecki urząd wypłaca świadczenie pomniejszone o przeliczoną na euro wartość polskiego zasiłku rodzinnego lub 500+ bądź obu tych świadczeń razem.

Gdyby jednak matka dziecka nie pracowała, krajem pierwszeństwa byłyby Niemcy. To oznacza, że niemieckie Kindergeld przysługiwałoby tej rodzinie w nieograniczonej wysokości. Składając wniosek o 500+ oraz zasiłek rodzinny, polski urząd zmuszony byłby do wzięcia pod uwagę wypłaty Kindergeld. Kwota zasiłku rodzinnego oraz 500+ jest mniejsza niż kwota wypłaconego świadczenia z Niemiec, zatem polskie świadczenia nie będą tej rodzinie przysługiwać. Decyzja  z MOPS będzie odmowna.

Kindergeld – za jaki okres przed złożeniem wniosku?

Obecnie świadczenie jest wypłacane za okres maksymalnie 6 miesięcy przed złożeniem wniosku.

Co zrobić by otrzymać świadczenie rodzinne z Niemiec?

Oczywiście należy złożyć wniosek. Obecnie wnioski o Kindergeld można otrzymać także w języku polskim. Dostęp do polskiej wersji znaleźć można tutaj. Prawidłowo wypełniony wniosek wraz z załącznikami należy przesłać na adres właściwej ze względu na miejsce zamieszkania Familienkasse. W przypadku zamieszkiwania rodziny w innym kraju niż Niemcy (jak w powyższym przykładzie) właściwa Familienkasse znajduje się w Chemnitz.

Do wniosku załączyć należy załącznik „KIND” – ile dzieci, tyle załączników.

Warto wspomnieć, że wniosek o świadczenie złożyć może także osoba, która rzeczywiście dostarcza dziecku środków utrzymania zamiast rodziców. Nadto także samo dziecko może zwrócić się do Familienkasse o przyznanie świadczenia. Musi być jednak pełnoletnie. W przeciwnym wypadku w imieniu dziecka wystąpić może jego przedstawiciel ustawowy.

Wypłacanie świadczenia

Po zarejestrowaniu i zdigitalizowaniu dokumentów, urząd nadaje każdej sprawie numer tzw. „Kindergeldnummer”. Na podstawie ostatniej cyfry tego numeru ustala się termin wypłaty świadczenia. Pod numerem 0 800 4 5555 33 można zawsze sprawdzić, kiedy nastąpi wypłata w danym miesiącu. Połączenie to jest bezpłatne i dostępne tylko z Niemiec. Osoby zamieszkałe w Polsce mogą dzwonić pod numer: +49 911 1203 1010. To połączenie jest płatne.

kindergeld

Kto jeszcze może otrzymać Kindergeld?

Jeżeli uprawniony do świadczenia nie wywiązuje się z obowiązku płacenia na rzecz dziecka alimentów lub wprawdzie płaci ale w zaniżonej wysokości, Familienkasse może, na wniosek rodzica lub osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, dokonywać wypłat do rąk tej osoby. Chodzi tu głównie o sytuacje, w których prawomocny sąd polski lub niemiecki orzekł o alimentach względem rodzica pracującego w Niemczech, a rodzic ten nie wywiązuje się ze swoich obowiązków i nie płaci na dziecko mieszkające w Polsce. W takiej sytuacji rodzic w Polsce, w którego gospodarstwie domowym dziecko mieszka stale, może złożyć odpowiedni wniosek do Familienkasse o Kindergeld. Wyjaśniając w nim dokładnie całą sytuację i dostarczając jak największej ilości informacji o uprawnionym, czyli rodzicu zatrudnionym w Niemczech. Można podać między innymi informacje o miejscu zatrudnienia, czy podatkowy numer identyfikacyjny.

Zdarza się także, że z jakichś przyczyn uprawniony rodzic nie składa wniosku o świadczenie, pomimo tego, że przysługuje mu takie prawo. Czasem jest to niewiedza. Częściej jednak, jak pokazuje doświadczenie powodem jest zwykła ludzka zawiść względem drugiego rodzica- byłego małżonka. W takiej sytuacji wniosek o świadczenie w Niemczech powinien zostać złożony przez rodzica, z którym dziecko mieszka. Mimo, że nie przysługuje mu uprawnienie do pobierania tego świadczenia.

Kiedy dowiem się o przyznaniu świadczenia?

O decyzji w sprawie Kindergeld Familienkasse informuje uprawnionego w formie pisemnej. W przypadku decyzji negatywnej istnieje możliwość złożenia odwołania w ciągu 30 dni od jej doręczenia. Postępowanie odwoławcze jest wolne od opłat. W przypadku kolejnej decyzji odmownej możliwe jest złożenie skargi do sądu w ciągu 30 dni od doręczenia decyzji. Postępowanie w tym przypadku jest płatne. Jednak strona może się starać o zwolnienie od kosztów sądowych.

W artykule przedstawiłam najważniejsze zagadnienia dotyczące możliwości ubiegania się o świadczenie rodzinne w Niemczech.

W przypadku dodatkowych pytań pozostaję oczywiście do Państwa dyspozycji. Proszę zadawać pytania w komentarzach do tego artykułu, w formie mailowej lub telefonicznej. Nasza kancelaria zajmuje się reprezentowaniem uprawnionych przed Familienkasse, doradztwem w zakresie wypełniania wniosków o Kindergeld oraz pośredniczeniem w korespondencji z urzędem w Niemczech.

Umów się z nami na 30 – minutową poradę online