Nikogo już nie dziwi fakt, że ludzie migrują do innych krajów w celu poszukiwania lepszych zarobków i warunków pracy. W Polsce mamy do czynienia z tym zjawiskiem już od dłuższego czasu. W związku z tym, pojawiła się konieczność znowelizowania dotychczas obowiązujących przepisów w tym zakresie. 4 stycznia 2022 roku Prezydent podpisał znowelizowany tekst ustawy o cudzoziemcach. Jakie dokładnie zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców obowiązują w 2022 roku? 

Najważniejsze z nich – wraz z omówieniem – przedstawiam w poniższym artykule. Wiedza ta z pewnością okaże się przydatna zarówno dla samych cudzoziemców przebywających i pracujących na terenie Polski, jak i pracodawców zatrudniających takie osoby.

Jeśli interesuje Was tematyka zmian, jakie weszły w życie wraz z nowym rokiem, zachęcam również do przeczytania tego wpisu: Czy można uciec od Polskiego Ładu?

Tymczasem zapraszam do lektury niniejszego artykułu.

Cel nowelizacji ustawy o cudzoziemcach

Nadrzędnym celem nowelizacji ustawy o cudzoziemcach jest usprawnienie postępowań dotyczących udzielania cudzoziemcom najważniejszych zezwoleń w związku z pobytem na terytorium RP. W szczególności chodzi o zezwolenia na pracę, pobyt czasowy lub pobyt stały. Są to bowiem najczęściej udzielane zezwolenia, które w praktyce sprawiały wiele problemów. Wraz z wprowadzeniem nowych przepisów, dostosowanych do aktualnej sytuacji, ma się to zmienić. Jedną z ważniejszych zmian jest również zagwarantowanie cudzoziemcowi kwoty wynagrodzenia, która nie może być niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku. 

Podsumowując, generalnie zmiany są ukierunkowane na to, aby urzędy wojewódzkie, które odpowiadają za wydawanie wyżej wymienionych zezwoleń, szybciej rozpoznawały wnioski cudzoziemców lub zatrudniających ich pracodawców. Ponadto sytuacja zatrudnionych cudzoziemców na terenie Polski ma się znacznie polepszyć, poprzez zagwarantowanie im wskazanej przez ustawę kwoty wynagrodzenia za pracę. 

6 najważniejszych zmian w zatrudnianiu cudzoziemców w 2022 roku

1. Wysokość wynagrodzenia cudzoziemca nie może być niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku.
2. Cudzoziemcowi przysługuje kwota minimalnego wynagrodzenia, w przypadku kiedy ubiega się on o zezwolenie na pobyt i pracę – bez względu na to, czy pracodawca zatrudnia go na cały, czy część etatu.
3. W przypadku wnioskowania o pobyt tymczasowy lub pobyt stały jego uzyskanie jest łatwiejsze. Jest to możliwe poprzez uniknięcie potrzeby przedstawiania potwierdzenia posiadania miejsca zamieszkania. Ponadto nie trzeba wykazywać źródła regularnego i stabilnego dochodu przypadającego na każdego członka rodziny. W praktyce oznacza to tyle, że nie trzeba wykazywać kwoty 701 zł na osobę samotną lub kwoty 528 zł na każdego członka rodziny, przy rodzinie wieloosobowej. Cudzoziemiec starający się o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę w Polsce będzie musiał jednak wykazać fakt posiadania wynagrodzenia w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia.
4. Wydłużony czas, na jaki może zostać wydane oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy. Dotychczas termin ten wynosił 6 miesięcy. Wraz z nowelizacją wydłużono go do aż 24 miesięcy, co należy uznać za pozytywną zmianę. Możliwe jest również powierzanie pracy na podstawie kolejnych oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy bez wymaganej do tej pory przerwy. W ten sposób pracodawca zatrudniający cudzoziemców może uniknąć potrzeby występowania o zezwolenia na pracę, co w praktyce stanowiło spore utrudnienie. 
5. Wydłużono termin na zawiadomienie urzędu pracy o rozpoczęciu wykonywania pracy na podstawie oświadczenia. 
6. W przypadku zmiany pracy wykonywanej na podstawie zezwolenia może ono zostać zmienione przez właściwy organ. Jest to zdecydowanie łatwiejsze niż uzyskanie nowego zezwolenia. 

Zagwarantowanie cudzoziemcom minimalnego wynagrodzenia

Zgodnie z art. 88z ust. 2 pkt. 5 znowelizowanej ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy:

„Wysokość wynagrodzenia cudzoziemca nie będzie niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku”.

Wobec tego, cudzoziemiec powinien zarabiać tyle samo, co pracownik na porównywalnym stanowisku. Oznacza to, że cudzoziemcowi trzeba będzie wypłacić przynajmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy w danym zakładzie pracy pracownicy na porównywalnym stanowisku bądź porównywalnego rodzaju będą zarabiali więcej. Gdy pracodawca nie dostosuje się do tego wymogu, nie będzie mógł dokonać wpisu do rejestru Powiatowego Urzędu Pracy (PUP) oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy.

Czy cudzoziemcowi zatrudnionemu na podstawie umowy zlecenia również będzie trzeba zagwarantować minimalne wynagrodzenie?

Wydaje się, że nie ma tu znaczenia podstawa prawna wykonywania pracy. W każdym tym przypadku, jeżeli praca wykonywana jest na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy. W konsekwencji wynagrodzenie cudzoziemca ma być takie, jak pracownika wykonującego pracę na porównywalnym stanowisku. Podstawa zatrudnienia nie ma w tej kwestii znaczenia. 

Nieco inaczej wygląda kwestia cudzoziemców starających się o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę w Polsce. W takim przypadku, w celu uzyskania ww. dokumentów, muszą oni spełnić szereg warunków. Jest to m. in. wykazanie posiadania stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie oraz członków rodziny, w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia.

Kiedy zaczną obowiązywać zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców?

Zmian legislacyjnych w zakresie zatrudniania cudzoziemców oczekiwano już od dłuższego czasu. Dlatego miejmy nadzieję, że nowo wprowadzone uregulowania przyniosą oczekiwany efekt. Nowelizowana ustawa o cudzoziemcach zaczęła obowiązywać z dniem 29 stycznia 2022 roku.