Dzisiaj słów kilka chciałabym skierować do osób, które zamierzają otworzyć „coś swojego”. Wiele osób marzy o prowadzeniu własnego biznesu. Decyzja o rozpoczęciu działalności na własną rękę to duże wyzwanie. Wymaga wielu godzin spędzonych na przeróżnych rozważaniach i kalkulacjach. Trzeba ustalić, skąd pozyskać środki na rozpoczęcie działalności, w jaki sposób pozyskać pierwszych klientów oraz jaką formę prowadzenia księgowości wybrać. Metoda rozliczeń z Urzędem Skarbowym musi odpowiadać naszemu celowi biznesowemu. Ponadto powinna ona pozwolić na opłacanie podatków w sposób zoptymalizowany. Chodzi bowiem o wybór takiego sposobu rozliczeń, który będzie najkorzystniejszy dla danego typu biznesu.

Powyższe sprawy to nie wszystkie, z jakimi trzeba się zmierzyć. Pozostaje jeszcze kwestia odpowiedzialności za zobowiązania (długi) firmy. Dzisiejszym wpisem chciałabym pomóc tym wszystkim, którzy stoją przed trudną decyzją. Zastanawiają się, w jakiej formie prowadzić działalność w perspektywie późniejszej odpowiedzialności za zobowiązania. Warto bowiem przewidzieć także i takie sytuacje, w których, z przyczyn niekoniecznie przez nas zawinionych, przedsiębiorstwo zaczyna mieć problemy z wypłacalnością. Jeżeli w grę wchodzi tymczasowa niewypłacalność, istnieją możliwości, aby sobie z tym poradzić. Gorzej, kiedy należności z tytułu niezapłaconych faktur rosną, a przypływu gotówki nie widać…

O formach prowadzenia działalności nie będę się dziś rozpisywać. Dokładny opis rodzajów prowadzenia działalności w Polsce znaleźć można tutaj: https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/zakladanie-firmy/chce-wiedziec-jak-zalozyc-wlasna-firme/zanim-zdecydujesz-sie-na-wlasna-firme/rodzaje-formy-prowadzenia-dzialalnosci

Jeżeli odwiedziłeś powyższą stronę, którą Ci podlinkowałam, to wiesz już, że form prowadzenia działalności gospodarczej jest kilka. Dlatego mój artykuł podzielę na 3 części. Dzisiejsza – pierwsza z nich – będzie dotyczyć odpowiedzialności za długi w jednoosobowej działalności gospodarczej oraz w spółkach cywilnych. Połączyłam te dwie formy prowadzenia biznesu, ponieważ są one bardzo podobne. Spółka cywilna to tak naprawdę co najmniej dwie osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Współpracują one wspólnie na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej dla osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. Więcej informacji o spółce cywilnej znajdziesz poniżej.

Odpowiedzialność w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej

Firmę możemy „założyć” w Centralnej Ewidencji i Informacji Gospodarczej, w skrócie CEIDG (można to uczynić także online po założeniu konta na https://prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine/).

Jednoosobowa działalność gospodarcza jest najbardziej znaną i najprostszą formą prowadzenia działalności biznesowej w Polsce. Musimy jednak liczyć się z tym, że za wszystkie zaciągnięte długi w ramach prowadzenia tej działalności odpowiemy całym swoim majątkiem w sposób nieograniczony. Co to znaczy? To znaczy, że w przypadku niemożliwości zapłaty za fakturę (lub inne zobowiązanie) powstałe w ramach prowadzonej działalności, przedsiębiorca odpowie całym majątkiem. Zarówno powstałym w wyniku prowadzenia biznesu, jak i pozostałym – osobistym majątkiem. Zatem, jeżeli wierzyciel uzyska prawomocne orzeczenie sądowe zaopatrzone w klauzulę wykonalności (tzw. tytuł wykonawczy) i złoży odpowiedni wniosek do komornika, ten będzie mógł wyegzekwować tą należność zarówno z majątku powstałego w wyniku prowadzenia działalności, jak i z pozostałego majątku należącego do dłużnika.

Czy małżonek przedsiębiorcy odpowiada za długi?

Odpowiedzialność małżonka zależy od tego, czy wyraził on zgodę na konkretne działanie prowadzące do powstania długu. Za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z małżonków bez zgody drugiego odpowiada tylko ten małżonek, który zobowiązanie zaciągnął. Za długi odpowiada on swoim majątkiem osobistym oraz wchodzącymi w skład majątku wspólnego małżonków dochodami uzyskanymi z działalności zarobkowej, a więc także z:

• działalności gospodarczej oraz
• korzyściami uzyskanymi z praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.

Jeżeli długi powstały w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa należącego do majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka, egzekucja może być prowadzona także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład tego przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo wchodzi w skład majątku wspólnego zazwyczaj wtedy, gdy firma została założona po ślubie.

Jeżeli małżonek wyrazi zgodę na zaciągnięcie konkretnego zobowiązania, również on odpowiada za jego spłatę. Egzekucję można skierować jednak tylko do majątku wspólnego. Małżonek nieprowadzący działalności nie odpowiada swoim majątkiem osobistym, czyli np. rzeczami, które nabył przed małżeństwem, czy przedmiotami uzyskanymi w ramach darowizny.

Odpowiedzialność za długi w spółce cywilnej

Spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej. To oznacza, że nie może ona zaciągać zobowiązań we własnym imieniu. Zobowiązania zaciągają wspólnicy w imieniu spółki, którzy tę spółkę tworzą na mocy zawartej między sobą umowy. Zobowiązania w imieniu spółki to nic innego jak wspólnie zaciągnięte przez wspólników długi w związku z chęcią osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. W ramach prowadzonej egzekucji wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od każdego wspólnika z osobna, od kilku z nich bądź od wszystkich wspólników łącznie. W sytuacji spłaty długu przez jednego ze wspólników, pozostali są zwolnieni od odpowiedzialności. To tzw. odpowiedzialność solidarna. Każdy ze wspólników odpowiada solidarnie za zobowiązania spółki zarówno majątkiem wspólnym wspólników (objętym współwłasnością), jak i majątkiem własnym. Przy czym przepisy nie wymagają w tym zakresie zachowania określonej kolejności. W związku z tym, wierzyciel może równocześnie skierować egzekucję do majątku wspólnego wspólników oraz do ich majątków indywidualnych.

Co z odpowiedzialnością małżonka w spółce cywilnej?

Podobnie jak w przypadku własnej działalności gospodarczej małżonek, który nie wyraził zgody na zobowiązanie będzie musiał znieść fakt, że komornik w przypadku egzekucji będzie mógł zaspokoić się z dochodów małżonka-dłużnika. W tym z korzyści przysługujących mu z tytułu posiadanych praw, o których wspominam powyżej. Egzekucja będzie mogła być prowadzona również z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa należącego do majątku wspólnego małżonków.

Kwestia odpowiedzialności małżonka w tym przypadku jest uregulowana tak samo, jak w jednoosobowej działalności gospodarczej.

W następnym wpisie poruszę kwestię odpowiedzialności za zobowiązania w spółkach osobowych, tj. spółce:

1. jawnej,
2. partnerskiej,
3. komandytowej,
4. komandytowo-akcyjnej.

***
Jeżeli chcesz być na bieżąco z moimi wpisami, zachęcam do subskrypcji. Obok wpisu znajdziesz miejsce na wpisanie swojego e-maila.