Różnice w postępowaniach sądowych i administracyjnych na terytorium państw Unii Europejskiej, ich skomplikowanie oraz problemy językowe skutecznie zniechęcają Europejczyków do osiedlania się i podejmowania pracy lub studiów w innym kraju UE. Przedsiębiorców zaś powstrzymują przed rozwijaniem działalności gospodarczej za granicą. Mimo że w zdecydowanej większości spraw z aspektem międzynarodowym pomoc profesjonalisty jest nieunikniona, w dzisiejszym wpisie postaram się krótko wyjaśnić, od czego zacząć sprawę transgraniczną. Po lekturze tego wpisu bez trudu ustalisz, jaki sąd będzie właściwy w Twojej sprawie! A często jest to już połowa sukcesu. 

Zapraszam do lektury!

Od czego zacząć sprawę transgraniczną?

Unia Europejska podjęła szereg działań mających na celu uproszczenie niektórych procedur sądowych i administracyjnych. Dla prawników międzynarodowych prowadzone są liczne szkolenia, które mają wyposażyć ich w odpowiednią wiedzę w tym zakresie. Prawnicy pracujący w naszej kancelarii aktywnie biorą w nich udział z jednego ważnego powodu. Co nas do tego motywuje?

Chęć wyjaśniania naszym Klientom skomplikowanych systemów prawnych innych krajów Unii Europejskiej w prosty i zrozumiały sposób. Dlaczego zadanie to nie jest takie łatwe, jak mogłoby się wydawać?

Głownie dlatego, że sposoby kierowania sprawy do sądu różnią się w poszczególnych państwach członkowskich. Wszystko co do zasady zależy od charakteru wniosku i okoliczności jego złożenia oraz rodzaju sądu. 

Co robić, gdy zakres Twojej sprawy wykracza poza granice jednego kraju UE?

Przede wszystkim – w pierwszej kolejności – ustal, który sąd podejmie daną sprawę oraz w jaki sposób orzeczenie zostanie uznane i wykonane w innym kraju Unii Europejskiej. 

Normy kolizyjne, czyli przepisy wskazujące właściwy sąd, który rozpatrzy sprawę zawarte są w rozporządzeniu Bruksela I – czyli w rozporządzeniu numer 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. Z rozporządzenia wynika m.in., że sprawę transgraniczną powinien rozpatrzyć sąd w kraju zamieszkania pozwanego. Jednak – jak możesz się domyślić – od tej zasady przewidziane są liczne wyjątki.

Przykład

Przykładem mogą być roszczenia, które wynikają z umowy. W przypadku tego typu spraw ich rozpatrzeniem zajmuje się sąd w miejscu, w którym wykonane miało być dane zobowiązanie. 

W sprawach pozaumownych właściwe będą co do zasady sądy w miejscu, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.  Co to właściwie oznacza?

Jeżeli uległeś wypadkowi w jakimś kraju, sprawę może także rozpatrzyć sąd kraju, w którym uległeś wypadkowi. 

Ustaliłem sąd właściwy, co dalej?

Równocześnie z ustaleniem sądu właściwego, który zajmie się rozpatrzeniem Twojej sprawy transgranicznej, powinieneś również ustalić prawo właściwe dla danego stosunku prawnego…. Dobrze, zatem teraz przełóżmy to „z polskiego na nasze”. 

Wybór i określenie sądu właściwego do rozpoznania sprawy to jedno. Jednak ustalenie, wedle jakiego prawa sąd powinien sprawę rozpatrzyć – to drugie. 

Tu obowiązują normy kolizyjne, które zostały skodyfikowane przez Unię Europejską w różnych rozporządzeniach. Jednym z nich jest rozporządzenie Rzym I oraz Rzym II, a także rozporządzenie spadkowe Unii Europejskiej.  To w tych rozporządzeniach (dotyczących konkretnych dziedzin prawa prywatnego) znajdziemy normy, które wskażą, jakie prawo (tzw. prawo którego państwa) będzie miało zastosowanie do naszej sprawy.

W zakresie spraw transgranicznych pozaunijnych takim źródłem norm kolizyjnych będą wielostronne konwencje międzynarodowe. To one regulują stosunki prawne transgraniczne pomiędzy – na przykład – Polską a Wietnamem czy Kubą. 

Jak zastosować dane prawo? 

Sądy mają obowiązek stosowania norm kolizyjnych z urzędu. Oznacza to, że sędzia musi zastosować prawo innego kraju. Dzieje się tak, jeżeli norma kolizyjna wskazuje, że prawo to ma zastosowanie do określonej sprawy. W związku z tym, może się zdarzyć sytuacja, w której sąd polski będzie musiał rozpatrzyć sprawę na podstawie ustawodawstwa obcego.  

Od czego zacząć sprawę transgraniczną? Podsumowanie

Reasumując – jeśli podejmujemy się analizy norm kolizyjnych w konkretnej sytuacji, musimy liczyć się z trudnościami związanymi z faktem, że wiele tych norm znajduje się w różnych aktach prawnych. Dlatego też Haska Konferencja Prawa Prywatnego Międzynarodowego, czyli organizacja istniejąca już od XIX wieku, za swój cel obrała prace nad stopniową unifikacją przepisów międzynarodowego prawa prywatnego.

Do tej pozarządowej organizacji należy wiele przedstawicieli państw z całego świata. Obecnie jest to łącznie aż 75 państw! To spod jej pióra wyszły między innymi konwencje:

• dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 1980 roku,
• o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci, a także 
• o uznawaniu rozwodów i separacji.  

Masz do załatwienia sprawę transgraniczną i chciałbyś ją skonsultować z prawnikiem? Zachęcamy Cię do kontaktu z naszą kancelarią. Możesz zrobić to telefonicznie, dzwoniąc na numer telefonu +48 606 608 089 lub mailowo – pisząc na adres sekretariat@bktkancelaria.pl.