24 lutego Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. Sekretarz generalny ONZ, Antonio Guterres podsumował to w taki sposób:

To najsmutniejszy moment mojej kadencji jako Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Rozpocząłem posiedzenie Rady Bezpieczeństwa, zwracając się do prezydenta Putina i mówiąc mu z całego serca: „Powstrzymaj ofensywę swoich wojsk na Ukrainę, daj szansę pokojowi, ponieważ zbyt wielu ludzi zginęło„.

Niestety do tej pory konflikt dalej trwa. Wiele osób – w tym całe rodziny – próbują znaleźć bezpieczną przystań za granicą, między innymi w Polsce. Dzisiejszym artykułem, którego przedmiotem jest legalizacja pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce, postaramy się pomóc osobom próbującym odnaleźć w nowej rzeczywistości.  

Zapraszamy do lektury!

Legalizacja pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce – zmiana przepisów

Z dniem 1 lipca 2022 r. w życie weszły nowe przepisy dotyczące pomocy obywatelom Ukrainy. Zgodnie z tą ustawą wprowadzono:

• możliwość składania wniosków o świadczenie pieniężne za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy nieposiadającym numeru PESEL oraz 
• wiele innych zmian dotyczących legalnego pobytu obywateli Ukrainy na terytorium Polski. 

Wyjazd z Polski i jego konsekwencje

W nowelizacji ustawy zawarto również przepisy precyzujące konsekwencje wyjazdu z Polski na okres powyżej 1 miesiąca przez osoby objęte ustawą o pomocy obywatelom Ukrainy. Status „UKR” przypisuje się do nadanego numeru PESEL. Zostaje on automatycznie zmieniony na status „NUE”, gdy Komendant Główny Straży Granicznej (dalej: KGSG) przekaże informację o wyjeździe cudzoziemca objętego ustawą na okres powyżej 1 miesiąca. Jest to status cudzoziemca niebędącego obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej ani też członkiem rodziny obywatela UE (w skrócie status „NUE”).

Uwaga!

Status „UKR” można przywrócić, jeśli pobyt poza granicami Polski nie trwał dłużej niż 1 miesiąc.

Zmiana statusu cudzoziemca

Przepisy przewidują również możliwość ponownego nadania statusu UKR, jeśli wyjazd z terenu Polski trwał dłużej niż miesiąc. Kiedy będzie to możliwe?

Przede wszystkim wtedy, gdy cudzoziemiec przybędzie na terytorium RP z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi. Taki wjazd należy jednak udokumentować lub zarejestrować w rejestrze obywateli Ukrainy, który prowadzi KGSG.

A co, jeśli cudzoziemiec chciałby z tej ochrony skorzystać w innym państwie Unii Europejskiej (tj. w strefie Schengen)?

Wówczas zmiana statusu może nastąpić na podstawie oświadczenia o wyjeździe na okres powyżej 1 miesiąca. Oczywiście, powinna je złożyć osoba, której nadano numer PESEL bądź osoba ją reprezentującą. Powyższe oświadczenie powinno zawierać podstawowe informacje m.in. imię i nazwisko, numer PESEL, itp. Jeśli wjazd ten nastąpił przez granice Polski będącą zewnętrzną granicą strefy Schengen, ponowne nadanie statusu UKR następuje automatycznie. 

Co najważniejsze – z przepisów ustawy wynika również, że przepis ten nie będzie dotyczył osób skierowanych do wykonywania pracy lub usług poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej na okres powyżej 1 miesiąca. Dane o wyjeździe osoby objętej ustawą na okres powyżej 1 miesiąca KGSG będzie przekazywał do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalającego prawo do świadczeń cudzoziemca.  

Przeczytaj także: Delegowanie pracowników za granicę w 2022 roku a sytuacja Ukraińców

Legalizacja pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce – praca obywatela Ukrainy

Najnowsza nowelizacja ustawy wprowadza dwa bardzo ważne wymogi. Wszystko po to, by praca obywateli Ukrainy przebywających legalnie w Polsce również była legalna. Oczywiście obydwa te warunki należy spełnić łącznie.

Po pierwsze, pracodawca musi koniecznie powiadomić Powiatowy Urząd Pracy (w skrócie: PUP) o zatrudnieniu obywatela Ukrainy. Przede wszystkim praca taka nie może przekraczać określonych ram. Obywatel Ukrainy musi wykonywać pracę w wymiarze pracy nie niższym niż wskazany w powiadomieniu oraz za wynagrodzeniem nie niższym niż ustalone według stawki określonej w powiadomieniu. 

Powyższe regulacje zostały „wzmocnione” wymogiem uwzględnienia wskazanych powyżej informacji w powiadomieniu. Pracodawca przede wszystkim powinien zawrzeć w powiadomieniu do PUP informacje na temat:

• wynagrodzenia określonego według stawki miesięcznej lub godzinowej oraz 
• wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy w tygodniu lub w miesiącu. 

Do powiadomień złożonych przed dniem wejścia w życie powyższej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

Świadczenie pieniężne a zapewnienie zakwaterowania

Znowelizowana ustawa zawiera również termin na złożenie wniosku o świadczenie pieniężne z tytułu zakwaterowania obywatela Ukrainy. Termin na złożenie wniosku wynosi miesiąc od ostatniego dnia okresu objętego wnioskiem. Złożenie wniosku po terminie skutkować będzie pozostawieniem go bez rozpoznania. Z kolei wnioski obejmujące okres do dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej należy złożyć do 31 lipca 2022 r. Wnioski obejmujące okres przed dniem 30 kwietnia 2022 r. natomiast można składać w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej (a więc do 15 lipca 2022 r.)

Wizy poza kolejnością?

Znowelizowana ustawa przyznaje Ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych uprawnienia do określenia zawodów, rodzajów umów lub też rodzajów działalności podmiotów powierzających wykonywanie pracy cudzoziemcowi, których wnioski o wydanie wiz w celu wykonywania pracy mogą być przyjmowane poza kolejnością. Kolejną możliwością, którą otrzymał Minister właściwy do spraw zagranicznych jest kwestia określenia państw, z których wnioski o wizy pracownicze przyjmowane będą poza kolejnością. Tak może być w przypadku wniosków osób z Ukrainy. 

Przeczytaj także: Pomoc Ukraińcom w Wielkiej Brytanii. Legalizacja pobytu. Zakwaterowanie

Legalizacja pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce – wezwanie cudzoziemca w celu złożenia wyjaśnień przez ZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz inne organy właściwe w sprawach świadczeń zostały upoważnione do wezwania osób do osobistego stawiennictwa w siedzibie organu w celu złożenia wyjaśnień, jeśli ubiegają się o świadczenia lub je otrzymują. Jest to bardzo ważna zmiana określająca uprawnienia ZUS-u oraz obowiązki obywateli Ukrainy.

Przepisy określiły dopuszczalny termin takiego wezwania na 3 dni. W wyniku niestawiennictwa w terminie konsekwencją jest pozostawienie takiego wniosku bez rozpoznania (w przypadku osób ubiegających się o świadczenia) lub wstrzymanie wypłaty świadczenia (w przypadku osób już je otrzymujących). 

Bezpłatna nauka języka polskiego

Jedną z najważniejszych zmian wprowadzonych przez ustawę nowelizującą jest kwestia przyznania prawa do bezpłatnej nauki języka polskiego. Prawo to przysługuje osobom podlegającym obowiązkowi szkolnemu, którzy nie są obywatelami RP oraz nie znają języka polskiego lub znają go w stopniu niewystarczającym do korzystania z nauki. Takie prawo przysługuje przez okres maksymalnie 24 miesięcy.

Minister właściwy do spraw pracy może również dofinansować z Funduszu Pracy koszty szkolenia z języka polskiego dla obywateli Ukrainy posiadających dyplom lekarza i lekarza dentysty na wniosek okręgowej izby lekarskiej oraz pielęgniarki i położnej na wniosek okręgowej izby pielęgniarek i położnych.

Masz wątpliwości lub nie wiesz, jakie dokumenty są wymagane do uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy? A może chciałbyś przedyskutować kwestie dopełnienia wymogów związanych ze zmianami i nowymi regulacjami dotyczącymi zatrudniana cudzoziemców? Jesteśmy do Twojej dyspozycji od poniedziałku do piątku w godzinach od 9.00 do 17.00. Tel. +48 606 608 089.